Wiegendood

Wiegendood, een plotselinge niet voorziene dood van en ogenschijnlijk gezonde baby. Wat zijn de complicaties en hoe kun je de kans op wiegendood verminderen.

Wat is wiegendood

Wiegendood, ook wel Sudden Infant Death Syndrome oftewel SIDS genoemd. Het is een plotselinge niet voorziene dood van een kind dat ogenschijnlijk gezond lijkt. Er is veel onderzoek gedaan, maar over de oorzaak bestaan nog heel veel onduidelijkheden. Er is ook veel onderzoek gedaan naar de omstandigheden waaronder wiegendood voorkomt. Er zijn risicofactoren waarop je geen invloed hebt, zoals een laag geboortegewicht, een te vroeg geboren kindje, een meerling of een jeugdige moeder. Er zijn factoren waar je wel invloed op kunt hebben.

Complicaties die kunnen optreden

Doordat er vanaf 1987 is afgeraden om baby’s op de buik te laten slapen is het aantal gevallen van wiegendood flink gereduceerd.
Er zijn vier complicaties die kunnen optreden bij het op de buik slapen van je kindje namelijk:

  • Als je kindje op zijn of haar buik slaapt kunnen het neusje en mondje tegen het matras aan komen te liggen en wordt de uitgeademde lucht vastgehouden en voor een deel weer ingeademd dat heet rebreathing en op die manier krijgt je kindje te weinig zuurstof binnen.
  • Je kindje kan zich gemakkelijker verplaatsen en met zijn benen en armen afzetten als het op zijn buikje ligt. Voor jonge baby’s geldt dat zij zich dan kunnen verplaatsen naar het hoofdeinde waar een hoofdbeschermer of ander materiaal een gevaar kan opleveren. Oudere baby’s verplaatsen zich juist gemakkelijker naar het voeteneinde, waardoor ze onder het beddengoed terecht kunnen komen.
  • Als je kindje op zijn buik ligt kan je kindje het te warm krijgen, doordat het contactoppervlak met het matras groter is en er minder warmteverlies optreedt.
  • Er kan ademnood optreden, omdat je kindje met zijn gezicht tegen het matras of de zijkant aanligt, waardoor de druk op de neus en de onderkaak groter is, waardoor de neus vervormt en minder toegankelijk is voor lucht.

Verminder de kans op wiegendood

Rugligging

Het beste is om je baby op zijn rug te slapen te leggen vanaf zijn geboorte, want ook vanuit zijligging kan je kindje zich na een paar weken gemakkelijk omrollen op zijn buik.
Sommige ouders zijn bang dat hun kindje kan stikken in zijn eigen slijm of voedsel als het op zijn rug ligt en leggen hun kindje daarom liever op zijn zij. Er is geen onderzoek bekend waaruit blijkt dat het risico bij het slapen op de rug groter is dan bij het slapen op de buik of op de zij.

Vanaf de leeftijd van ongeveer 3 maanden kan je kindje zich omdraaien van zijn rug naar zijn buik en dit heet de secundaire buikligging. Dit kun je voorkomen door meer toezicht op je kindje te houden en je kindje weer op zijn rug te leggen bij buikligging. Ook kun je een trappelzak gebruiken, waardoor het moeilijker wordt voor je kindje om zich van zijn rug naar zijn buik te draaien. Je kunt je kindje als het wakker is overdag op zijn buik leggen en zo met je kindje zijn motoriek oefenen om zich van zijn buik naar zijn rug te draaien. Als dit vlot gaat kun je je kindje zelf zijn slaaphouding laten bepalen.

Warmtestuwing


Warmtestuwing is een risicofactor voor wiegendood. Het is daarom belangrijk om je kindje niet te warm toe te dekken. Je kindje kan het te warm krijgen door teveel laagjes beddengoed. Er is sprake van warmtestuwing als de lichaamstemperatuur is verhoogd en een kind zijn warmte niet kan afgeven aan de omgeving. Ook is een goede ventilatie in de kinderkamer heel belangrijk. De ademhaling van je kindje kan worden belemmerd door een slechte ventilatie en teveel laagjes beddengoed. De bloedvaten van de huid worden in een poging om af te koelen wijd open gezet en hierdoor daalt de bloeddruk en moet het hart harder pompen om dit weer te compenseren. Het hart wordt te zwaar belast en warmtestuwing is een risicofactor voor wiegendood. Het is dus van groot belang om je kindje niet te warm toe te dekken.

Met je baby in één bed slapen

De eerste vier maanden is in één bed met je baby samen slapen een risicofactor voor wiegendood. Je kindje kan immers bekneld raken tussen de matrassen, uit bed vallen, te warm krijgen of tegen de kussens aandrukken met zijn gezichtje of jij kunt in je slaap op je kindje rollen. Dat laatste risico wordt groter als je hebt gerookt, gedronken, medicijnen hebt gebruikt of erg vermoeid of gestrest bent. De veiligste slaapplek voor een baby is zijn eigen bedje. Je kunt zijn bedje ook op jouw slaapkamer zetten om je kindje in de gaten te kunnen houden.

Roken

Het risico op wiegendood is verhoogt als de moeder tijdens en na de zwangerschap rookt. Hoe meer sigaretten de moeder rookt, hoe hoger het risico. Ook passief meeroken is risico verhogend. Er is dus een duidelijk verband tussen wiegendood en roken.
Tijdens de zwangerschap roken heeft een ongunstige invloed op de groei en zuurstofvoorziening en waarschijnlijk ook op de longfunctie van de baby. Na de geboorte is je baby meer vatbaar voor ontstekingen aan de luchtwegen, doordat de opname van zuurstof wordt verkleind in een rokerige ruimte. Ook rookt je kind passief mee als je borstvoeding geeft als rokende ouder of je kind bij je in bed neemt om te slapen als rokende ouder.

Borstvoeding

Uit onderzoek is gebleken dat het risico op wiegendood wordt verminderd als je tenminste 3 maanden borstvoeding geeft. Er zijn mogelijke verklaringen waarom borstvoeding een positieve invloed zou hebben op het risico van wiegendood namelijk:

  • in de moedermelk zijn antilichamen aanwezig
  • de spieren van mond en kaak worden bij borstvoeding beter ontwikkeld dan bij flesvoeding
  • een baby zou mogelijk zijn hoofd sneller kunnen draaien als hij zich naar zijn buik omdraait, omdat de baby tijdens de borstvoeding de nekspieren meer moet gebruiken.
  • bij borstvoeding wordt de baby eerder wakker, het verlaagt de wekdrempel (arousal)

 

Fopspeen


Er zijn geen bewijzen voor, maar een fopspeen zou het risico op wiegendood kunnen verminderen.

  • met een fopspeen in zijn mondje ligt de baby minder snel met zijn neus of mond op het matras. Het zal sneller het hoofdje leren draaien naar de zijkant, omdat de fopspeen anders in het gezichtje drukt.
  • Door het zuigen op een fopspeen wordt de spierontwikkeling in de mond en kaak gestimuleerd, waardoor de tong meer naar voren komt te staan en de luchtwegen vrij houdt.
  • Met een fopspeen zal een kindje niet zo snel onder het beddengoed komen, omdat het door de neus ademt en de neus vrij wil houden.
  • met een fopspeen draait een kind minder in bed.

 

Medicijnen

Bij wiegendood zijn er aanwijzingen dat kalmerende medicijnen zoals promethazine, alimemazine en oxomemazine een rol kunnen spelen, omdat je kindje door de kalmerende medicijnen te diep slaapt wat voor de ademhaling nadelige gevolgen kan hebben.